Hisse Senedi Seçilirken Neye Dikkat Edilir?
Hisse senedi seçerken bakılması gereken dört ana kritere bakmak gerekiyor.
- Hisse senedi ucuz mu?
- Şirket iyi yönetiliyor mu?
- Büyüyen bir şirket mi?
- Yatırımcısına değer veren güvenilir bir şirket mi?
 |
| Hisse Senedi Analizi Nasıl Yapılır? Temel Analiz Eğitimi |
1. HİSSE SENEDİ UCUZ MU?
Ucuzluk hisse senedi seçiminde ya da başka herhangi bir finansal kazanç getiren yatırımda en önemli kriterlerden biridir. Çünkü finansal yatırımda amaç para kazandıracak herhangi bir şeyi ucuzdan alıp, değerlendiğinde pahalı fiyattan satmaktır. Hisse senedi özelinde bu hususu ele alalım.
Bir hisse senedinin ucuz olduğunu nasıl anlarız? Bunun analizini yaparken bazı teknik terimler kullanacağım. O yüzden öncelikle bu terimleri açıklayayım.
PİYASA DEĞERİ
Bir şirketin piyasadaki değeri, yani fiyatıdır.
Piyasa değeri "PD", "Fiyat" ve "F" olarak ifade edilir.
Yani Piyasa değeri: PD=Fiyat=F
Piyasa değeri basit bir şekilde hesaplanır.
Formülü şu şekildedir:
Hisse Sayısı x Hisse Fiyatı
Örnek: Bir şirketin 1 milyon hissesi var, hisse fiyatı da 5 TL. O zaman şirketin değeri şu şekilde oluyor.
1 milyon x 5= 5 milyon Şirketin değeri 5 milyon TL.
Defter Değeri
Defter değeri muhasebe kayıtlarına göre şirketin değeridir. Şirket bugün kurulacak olsa kaç para maliyetle kurulacağını gösterir.
Bu iki tanımı kullanarak şirketinin ucuzluğunu hesaplamak için kullanacağımız ilk formül:
Piyasa Değeri / Defter Değeri
PD/DD ya da F/DD
Bu değer ne kadar az olursa o kadar iyi. Çünkü muhasebe kayıtlarındaki değerle piyasa değeri arasında çok fark olmadığını gösterir. Tam tersi durumda değer ne kadar büyük olursa hissenin muhasebe kayıtlarından ne kadar fazla fiyatlandığını gösterir.
Örneğin bir marketin muhasebe kayıtlarına göre ederi (defter değeri) 50 bin TL. Bu market borsada işlem görüyor ve piyasa değeri de 250 bin TL. Bu bakkalın PD/DD oranı 5'tir.
250.000/50.000=5
Bu oranın az ya da çok olması şirketin ne kadar yüksek fiyatlandığı konusunda önemli bir bilgidir. Aynı örnekte bu oran 10 olsaydı bize marketin ederinden çok daha fiyatlandığını; 3 olsaydı önceki 5 veya 10 oranına göre daha ucuz fiyatlandığını gösterecekti. Bu oran daha da düşebilir. 1 olması halinde hisse değeriyle muhasebe değerinin eşit olduğu sonucu çıkar, 1'den düşük olduğunda defter değerinden daha düşük olacağı için hissenin ucuz kaldığı ortaya çıkar. Tabii ki burada inceleme yaparken hissenin bulunduğu sektördeki PD/DD oranlarını kontrol etmek gerekli.
Sadece bu orana bakarak şirketin ucuz ya da pahalı olduğu değerlendirilemez, yanlış bir değerlendirme olur. Bu oran değerlendirme kriterlerinden bir tanesidir. Bu yüzden bunun yanına başka kriterler de koyacağız. Diğer bir kriter fiyat/kazanç yani F/K oranı.
Fiyat / Kazanç Oranı
F/K
Fiyat Kazanç oranı piyasa değerinin son bir yıllık kara bölünmesiyle elde edilir. Şirket analizlerinde en sık bakılan oran budur. Şirket piyasa değerinin kaç yıllık kârına eşit olduğunu gösterir. Bir şirket alındığında şirket karıyla kaç yılda kendini amorti eder, yani kaç yılda kendini satın alır şeklinde bir yorum yapmamızı sağlar. F/K oranı ne kadar düşük olursa o kadar iyi olur.
Aynı market örneğine geri dönelim. Piyasa değeri (PD=F) 250 bin TL. Bu market son bir yılda 10 bin TL kazanç (K) sağlamış.
Marketin F/K Oranı 250/10 hesabı ile 25'tir. Yani marketin kabaca kendini 25 yılda amorti edeceğini söyleriz.
Marketin piyasa değeri arttıkça FK oranı yükselecekti. Bu da bizim yatırımımızın daha uzun sürede kendini amorti edeceğini söylerdi.
Bu yüzden F/K oranının düşük ya da yüksek olması bize hissenin ucuz ya da pahalı olduğu konusunda önemli bir veri sağlıyor.
Hisselerin PD/DD ve F/K oranlarını internetten, güvenilir ve ücretsiz açık kaynaklardan bulmak mümkündür.
Bu değerlere erişebileceğimiz sitelerden biri İş Yatırım
İş yatırım internet sitesinde analiz kısmına gelerek hisse senedi aramadan bulunur ve açılan sayfada şirkete ait yayınlanan tüm veriler bulunabiliyor.
Burada cari değerler bölümünde hisselerin F/K oranı ve PD/DD oranı bulunur.
 |
| Hisse Senedi Analizi Nasıl Yapılır? Temel Analiz Eğitimi |
Sadece bu oranları karşılaştırmak tek başına yeterli değil. Bu nedenle bu iki oranın hissenin bulunduğu sektörde hangi seviyede olduğuna, sektör ortalamasının ne olduğuna bakılır. Her sektörün kendi dinamikleriyle değerlendirilmesi gerekir.
Sektör ortalamalarına da gene İş Yatırım'ın internet sitesindeki temel değerler ve oranlar menüsünden bakılır. Hisse Değerleri ve Oranları sayfasındaki temel değerler ve oranlar menüsünde üstteki açılır menüden "alt sektör seçiniz" kısmından hissenin bulunduğu sektör seçilir. Sektördeki hisseler geldiğinde tablonun üst kısmındaki "Finansal Oranlar" sekmesi seçilir. Burada tablonun alt kısmında sektör ortalamaları görülür.
Daha sonra hissenin tarihsel süreç içerisinde ortalamalarının ne olduğu. Yani hisse senedi kendi şirket dinamiklerine göre ucuz mu yoksa pahalı mı fiyatlanıyor?
Bunun için Halk Yatırım'ın internet sitesindeki ücretsiz verileri kullanacağız. Halk Yatırım'ın ana sayfasındaki "Analizim" menüsünden giriyor. Burada sol taraftaki menülerde "Hisse Senedi / Skor Kart" menüsü var. Bu menüden hisseyi seçip hissede görünen "Skor Kart" butonuna tıklayıp hissenin detaylı bilgilerinin olduğu sayfaya giriyoruz.
Bu sayfada hisseyle ilgili birçok bilgi var. Detaylıca incelenebilir ancak önemli bir kısım olan kantitatif analiz kısmı. Sayfada hisseye ilişkin yayımlanan en son kantitatif analiz mevcut. Bunun incelenmesi faydalı.
Geçmiş Dönemlerdeki F/K ve PD/DD oranlarına bakmak için sayfanın alt kısmındaki tablodan "çarpanlar" sekmesini tıklıyoruz. Burada hissenin geçmiş yıllara ilişkin F/K ve PD/DD oranlarını, bu oranların yanı sıra başka oranlar ve finansal bilgilerini bulabilirsiniz. Burada durumlar pozitiften negatife doğru yeşilden kırmızıya doğru renklendirilmiştir. Bu renkler bile size fikir verecektir.
Burada çeyreklik ortalamalar ve yıllık ortalamalar bulunuyor. Hissenin oranlarının çeyreklik ortalama ve yıllık ortalamaya göre durumu değerlendirilip karar verilir.
Bu hesap kaba bir şekilde incelenebilir. Bu şekilde ucuz hisse senetleri bularak yatırım yapmaya "değer yatırımı" deniyor. Bir çok büyük yatırımcı değer yatırımı konusuna önem veriyor.
 |
| Hisse Senedi Analizi Nasıl Yapılır? Temel Analiz Eğitimi |
2. ŞİRKET BÜYÜYEN BİR ŞİRKET Mİ?
Şirketin büyümesine bakılarak yapılan yatırıma büyük yatırımı ya da büyüme yaklaşımı deniyor. Bir şirketin hızlı büyüyüp büyümediğine bakmak için de gene internette ücretsiz olarak bulabileceğimiz kaynaklara bakıyoruz. Bu kaynak investing.com
investing.com 'a girip incelenecek hisse senedi yazılıp o hisse senedinin sayfasına girilir. Bu sayfa açıldığında aşağıdaki finansallar menüsünün altındaki açılır menüden oranlar menüsüne giriyoruz.
Oranlar sayfasında bakacağımız oranların yanı sıra yukarıdaki sitelerden elde ettiğimiz verilere de ulaşılabileceğini görürsünüz. Bir şirketin hızlı büyüyüp büyümediğini gösteren en önemli veri 5 yıllık hisse başına kazanç büyümesidir. Sayfayı aşağı kaydırıp hissenin 5 yıllık HBK büyümesine bakıyoruz. Hissenin ve sektörün büyümelerini yan yana görebiliriz. Buradan sektörün ne kadar büyüdüğü, hissenin ne kadar büyüdüğü karşılaştırılarak çıkarımda bulunulabilir.
 |
| Hisse Senedi Analizi Nasıl Yapılır? Temel Analiz Eğitimi |
Bütün bunları bir arada değerlendirip bir sonuca varmak gereklidir. Hisse senedi ucuz, büyümesi de iyi olan bir hisse buldunuz mu iyi bir hisse yakalamışsınız demektir.
3. İYİ YÖNETİLEN BİR ŞİRKET Mİ?
Bu başlıkta bakmamız gereken en önemli veri öz sermaye kârlılığıdır.
Öz Sermaye Kârlılığı
ROE
Öz sermaye karlılığı ROE olarak kısaltılır. Bazı yerlerde öz kaynak karlılığı diye de geçer. Bu veri bize işletme ortaklarının koydukları sermaye karşılığında ne kadar kâr elde ettiklerini gösterir. yüksek öze sermaye karlılığı işletme kaynaklarının verimli kullanıldığını gösterir.
Warren Buffett bu oranın yükselmesi veya düşmesi şirketlerin yönetim performanslarını ölçmede en önemli gösterge olduğunu söylüyor.
Öz sermaye karlılığı ne kadar yüksekse bir şirket o kadar iyi yönetiliyor demektir. Bu veriye de gene Halk Yatırım'ın internet sitesinde hissenin sayfasındaki tablonun karlılık sekmesinden ücretsiz olarak ulaşılabilir. Çeyreklik ve yıllık ortalamalarla karşılaştırılabilir, yıllara göre karşılaştırılabilir. Bu verilerin değerlendirmesi bize basitçe şirketin iyi yönetilip yönetilmediğini gösterir.
4. GÜVENİLİR BİR ŞİRKET Mİ?
Burada temettü kavramı devreye girer.
Temettü / Kâr Payı
Temettü: İşletmenin elde ettiği dönemlik kârdan nakit ya da hisse senedi olarak şirket ortaklarına pay vermesidir.
Elinizde hisse senedir varsa ve şirket kar payı dağıtırsa yatırım hesabınıza temettü geliri otomatik olarak yatırılır. Brüt temettüden %10 gelir vergisi stopajı yapılır ve kalan kısmı hesaba geçer.
Hisse senedi olarak dağıtım yapılabilir. Bu şekilde portföydeki hisse sayısı artar.
Temettü veren şirketler yatırımcılar tarafından daha fazla tercih edilir. Bunun sebebi ise temettü verimi yüksek olan şirketlerin yatırımcılara daha fazla güven vermesidir. Yatırım yaparken temettü verimine bakmak önemlidir. Düzenli ve yüksek oranlarda temettü dağıtımı yapan şirketler yatırımcısına değer veren, güvenilir şirketler olarak kabul edilir.
Burada temettü verimi kavramına dikkat edeceğiz.
Temettü verimi: Bir şirketin hisse senedi fiyatına göre ne kadar temettü dağıttığını gösteren orandır.
Örnek:
X şirketinden 100 TL fiyatla hisse senedi aldık. Bu şirket hisse başına 5 TL temettü dağıttı. O zaman şirketin temettü verimi %5'tir. Yatırılan paranın %5'ini geri almışız demektir. Bütün açık kaynaklardan bu bilgiler ücretsiz olarak elde edilebilir.
Tüm bu kriterlere tamamen uyan bir hisse senedi bulmak pek de mümkün değildir ancak bu verileri değerlendirerek yatırım yapmak önemlidir. Ayrıca yatırım yaparken teknik analiz kısmına da bakmakta fayda olacaktır.
İş Yatırım'ın da sermaye artırımları ve temettüler menüsünden gerçekleşen ve planlanan temettü dağıtımları, bunların oranları, bunlara ilişkin tüm veriler bulunabilir.
Ayrıca temettuhisseleri.com sitesinden temettüye ilişkin bir çok veri bulunabilir.
Bu konuyu Erdem Kaynar'ın youtube videosundan detaylı olarak izleyebilirsiniz. Kendisinin kanalı çok faydalı. Abone olmalısınız. https://youtu.be/l6d2VIJl0qk?si=31gqOVK0nFce55Ca
NOT: Bu içerikleri kendi finansal eğitimimi somutlaştırmak ve kendime veri tabanı oluşturmak için paylaşıyorum. Bir öğrenme metodu olarak kullanıyorum. Konunun uzmanı değilim. Burada yazanları dikkate alarak finansal işlem yapmayın.
Yorum Gönder